Nameyê mehlaya ma Dereyê Qesaran a. Ina mehla, mehlayêka pil a. Mehlaya ma zaf rınd u weş a. Mehlaya Dereyê Qesarani peyê xu dayo Koyê Ewdali u verê xu dayo çarşuya Çoligi. Dereyê Qesarani Koyê Ewdali ra destpêkeno u heta awa Muradi beynatê hiri mehlayan ra zıvıriyeno u reseno Çemê Muradi. Koyê Ewdali endêk rındo nêno wesıfnayış. Hetêk ra berzi, kaşi, kendali, dereyê ki mehlaya ma nameyê xu tera gureto u vıli insanan onceni xu hetêk ra gema çamyer u mazêran ver insani xu ra şıni. Sêrcêrê ına gem dı zınari esti u kışta bin dı goristan(mezeli) esti. Ina da ponçês u vist serra insanan zınaran ser u heta miyanê goristani bani vıraşti.
Qiciya mı u ê ki mehlaya ma dı runeşte bi qıciya enan miyanê ıni zınaran ser u kaş u kendalan, dere u derxulayanê Koyê Ewdal dı viyertıb. Wesar u ominan dı bınê ıno koyi, zereyê ıno dere u serê ıni zınaran dı ‘tij, germ, vılan, gulan, zınaran, dere u goristan’ qey keyweşi u şinayiya insanan dest deni yobinan u govendê goniyan nêne ru. Kay ver kesi şık nêfineni cı ki ruec seni şiyo ava u seni biyo şon!
Zınar ra zınar eştış ra biyerên, gudalıng ra biyerên, awa dereyê Qesaran dı asnaw ra biyerên, koyi ra koyi vengdayiş ra biyerên, kaya sobe ra biyerên, wazdayiş ra biyerên u şel eştış ra biyerên çı kay esta çin a, çı kelarz esta çin a ıno koyê Ewdali u ıni zınaran cıri şahadi kerdên. Eger yo dadi u babi bıgeyrên qıcanê xu vercu ıni zınari ardê verê çımanê xu. Xura tuti mehlaya ma qıcan ra heta pilan uca dı bi.
Koyê Ewdali ra ma kueli kırıştên, ma dırık deni ari u ma xendeqê derg u xuari dı xu nımıtên, qest ra zey dışmenan u nêyaran yobinan dı lec kerdên. Guereyê vatışan ıno xendeq wextê herbê Orisi dı kendiyawa. Qıciya ma dı ına xendeq zey xu mendı bi; labelê eka biya dê. Eger o ki nêzono zaf diqet nikero nêzono a mıntıqa dı yo xendeqê derg u xuare esto.
Xendeq u zınari ma ri kay ser, temaşayê tebi’et ser hem yo hewes hem zi yo nefes bı. Koyê Ewdalê pawa her ci ma ri zey vereka dadiya ma u germiya babiyê ma bı; labelê rına behsê cınawıran, qulê şewan u ermıni asinan ver ıno Ko ıni dereyan u derxuleyan qey ma yo ters u yo xof kırıştên. Kuyê Ewdali, Dereyê Qesarani, ıni zınaran u ıno goristan ser sareyê herkes ra ha raşt ha ğıyal yo mersela viyertı bi.
Tayin vatên mı yo sot eşnawıt, tı vani bela ‘erd u ezman qelışiyeno!
Tayin vatên mı yo cınawır di pêra na mı dıma tı vani bela fekê ey ra kıl varena u insani keno pıranêk u weno.
Tayin vatên, ruecêk laser ome; zey kılê adıri çı ha xışn ha wırde çı kot ver guret berd. Nê heywan, nê bır u dar, nê kerra u dês nêverda kerd xu ver sercêr heta Çemê Muradi berd.
Tayin vatên miyanê ıni zınaran dı merdumi pırçin(qulê şew) esto, eger komi teyna bıvino cad nefesê ey bırneno, ey bihal verdeno keno tırm.
Tayin vatên, vercu ita dı Armeni cuyên u enan bınê ıni zınaran u nata veta miyani ıni xendeqan dı xezineyi nımıti u zerdi xu kerdi bınê erdi…
Tayin vatên ê çiyêki zey kupa zerdan êseni ey zerdi niye. Ê asıni gulerın i u ihtimal esto ki bomba yê. Qıci nêbeno, eger şıma çiyêko hınayin di duştê cıra şiyi! Homa nikero, teqena u şıma ya mıreni ya zi leng moneni. Çunki ey asıni gulerin, herbê Orisi ra mendi.
Guereyê texminê mın tiya ra da hiris panç serr vercu aşma Gulan dı ma keye dı bi. Nışka ra yo teqi omi. Hına yo veng veciya qurfe ma kot, ma nêzona a çı teqi bi. Herb veciya, tıyara ra bomba erziya, erd lerza u tup teqa… Ma nêzonên sebiyo; labelê sotê a teqi zaf duri ra nêomebi. Sotê teqi hetê zınaran ra omebi. Yo hala hala kot miyanê insanan u qıci pili, cini comerdi herkes hetê zınaran pê vazdayiş şiyên. Herkes yobinan ra persên sêbiyo; labelê kesi nêzonên sebiyo.
Serran ra ya serra 1979 u ya zi serraz1980 bi. Ominan bı. O wext ez hema şeş serri biyo. Keyeyê ma zınaranê Koyê Ewdali ra zaf duri nêbı. Labelê keyeyê piriki mı Heci ‘Erıfi bınê zınaran dı bı. Seba a teqi hişa ma bıbi vıla. Hetêk ra mehlaya diyarin dı şınasi kom esto omenê ma vir u ma vatên ‘Wılle, çik biyo ey!’ Hetêk ra pirikê mı omenê verê çımanê ma u ma vatên ‘Wıllê çik biyo ey!’
Miyanê a hala hala u teşqele dı ma şiyên u wextêko ma hıni zınaran ra biyi nızd çı biyo çı nêbiyo bellu biyen. Bomba teqawa u bırindar u merdeyi esti. La kom çend teni bırindari u merdi, ê ki biyi bırindar u merdi kom i, çı kesi ma hema zi hayidar nêbi. Ma hıni hê pê vazd şıni u zereyê çend deqiqayi reseyi verê banê pirikê mı. Hına yo qerbalığ u sıxleti estı bi, tı herr bıeştên nêkotên war.Tı vatên bêla bajar biyo veng u herkes serê zınaran dı omiyo piser.
Sotê embulans, qeriya eskeran u polisan, bermeyê tutan u hawar u bariya ciniyan ra zeg qıyom bibi ra. Ma zereyê hiri çar deqiqeyan dı reseyi verê banê pirikê mı Heci ‘Erıfi. Çımê gına pirikê mı nêgına cı ez şaşmendo. Hetêk ra meraqê teqi zerrê mı do hetêk ra zi çımi hê pirikê mı dê. Mı pirikê xu çırrê bişaşık nêdibı. Şaşıkê ey qey yı yo nişone bi. Wı, zaf saleh yo merdum’ıb. Rueci ey bı ibadet teat u wendışê Qur’ani viyertên. Ey zaf ‘emır berdıbı. Wı o wext heştay serre bı. Miyanê a hala hala dı mı xu resna pirikê xu u mı lew na ey dest. Ez hema zi şaşmende biya; çunki sareyê pirikê mı Heci ‘Erıfi dı şaş çin bi u şewqe nabı sareyê xu ser. Mı, va:
- Bawo, ıno çı şewqe yo, tu nayo sareyê xu ser? Tu çıra şaşa xu veta?
Ey, destê mı depışt u va:
- Lawê’m! Tı nêvineni çendêk esker u polisi omeyi! Tı nêzoni ey sareyê kom dı şaş u kelaw bıvinê geni u erzeni bınê lıngan.
Ey raşta vatên! Mı bı çımanê xu ey serran dı di ki verê keyeyê Waliyi dı polosan yo masa nabi ru. O wext keyeyê Waliyi peyniya konağê Hukumati dı bı. Kenan Evreni bı darb hukumat guret bi xu dest. Her hetê melmeket zulım u neheqi ver bıbi yo bızoteyê adıri. Polosan o cayêko tede masa nabi ru rayırê çend mehlayan uca ra viyertên . Enan hema hetê çarşu ra kom bıomên ver çı guretên eger sareyê ey dı şaş ya zi kelaw bıbên sareyê ê merdum ra vetên u bınê lıngan dı cawıtên.
Hewara ciniyan ra ez arqiliyawo xu ser, mı rına xu miyanê a hala hala dı di. Gelo sebiyo? Ez hema zi nêzona. Nışka ra yo sot omê u va:
- Esker u polisi nêverdêni ma ita ra vet şiyero. Voni teluke esto. Bomba teqawa. Xala Sıdqa u qıci ay biyi birindar.
Xala Sıtqa ciniya Heci Eyub rehmeti ya. Heci Eyub dewe ma ra bı. U wı merdumê babiyê mı omên. Xura keyeyê enan miyanê zınaran dı bı. A mıntıqa dı zobina eqrebayi ma esti bi. Seni’g ıno sot ome goşani ma yo welwele kot miyanê insanan, qeri u nali, veng u bari biyi têmiyan…
…Keynayê Xala Sıtqa Seyran, mı ra yo dı serr pili’b. Seyran, a ruec badê nimerueci hetê Koyê Ewdali ra şıbi. Ay uca dı zereyê yo çal dı yo kupa qapağına asin dıbi. Dergiya ına kup 50 cm estı’b. A ki ına kupa asin vinena zaf bena keyfweş, xu bı xu vona ‘Bela zereyê ına kup dı zerdi esti. Pê yo kelacano pil yena keye. O wext dı hebi keke ay Mehdin u Ewdılxalıq u dezayê ay Qedri hê sekuyê enan dı runışteye. A seni’g enan vinena peşmıriyena u vona:
- Keko! Wıllay mı yo kupa asin diya!
Seni’g Seyran hına vona Mehdin, Ewdılxalıq u Qedri cayê xu ra vırsiyeni hetê Koyê Ewdali cayêko vayê enan nişan dayo şıni u a kup geni ani. Kard, kueçık, bır çı esto ani voni ma qepağê ına kup aker. Zereyê kup teber ra êseni. Zereyê kup dı çiyêko bereqyaye u cıncıqın estı’b. Yın vatên bela ıno çi yo kerraya erca u rumetın a. Ma xu ri vec u bero bıroşero.
Ê hiri heme zi se keni se nêkeni nêeşkeni qepağê a kup akerê. Dıma, qasê 30 cm çalêk kendêni u kup heta nime erzeni a çal. Şıni yo gırone ani u pê o gırone doni kup ri. Dadiya Mehdin u ‘Ewdılxalıki Xala Sıtqa zi verê beri dı runıştebi la ay nêzonên qıci ay hê sekeni u o çıtayo ser şıxuliyeni. Ay vatên bela hê xuri yo gure keni ya zi kay keni.
Nışka ra yona lacêk yın ra veciyeno yeno. Ino lacêk Aydın bı. Wı zi eqrebayê ma yo. Omayişê Aydın u teqayişê a kup têdıma beno. Teqayişê a bomba ra hına yo gımi veciya ki -mı vercu vatıbı- sote a gımi her ca vılabi. Seni’g ‘erd lerzeno hına bi. teqayişê a bomba ra Seyran, Mehdin, Qedri, Aydın, ‘Ewdılxalık u Xala Sıtqa her yo şeqitiya yo heta. Ini şeş teni zi bıbi bırindar. Qeri u naliya enan zerra insani perıtnên.
Wexta ki ma reseyi uca enbulans omi’b u ê berdi nêweşxane. A ruec, tesirê teqayişê bomba u a darb ser insani heta şan nêşi keyeyê xu. Tayi uca doruverê keyeyê Xala Sıtqa dı mendi, tayi zi şiyi nêweşxane.
Enan va, ‘Bela ına kupa zerdan a u ma xu ri ıni zerdan bıvec; labelê hına nêveciya o meraq yın ri bı ‘ezab. Ê bırindari nızdiya vist rueci nêweşxane dı mendi u dıma biyi weş.